परिक्रमाको आज दोश्रो दिन

१५ फागुन, जनकपुरधाम । मिथिला माध्यमिकी परिक्रमाको आज दोश्रो दिन, श्रद्धालु भक्तजनहरु आज बिहानै बिहानै भारत स्थित कल्नाको लागी प्रस्थान गरेका छन । 

आज बिहानै बिहानै साधु सन्त, किशोरी तथा बिहारी जीको डोलाका साथमा हजारौ श्रद्धालु तथा भक्तजनहरुको टोली भारतको कल्ना जाँदै छन । कल्ना पुगे पश्चात उक्त टोलीहरुले पोखरीमा स्नान गरी कल्याणेश्वर भगवानलाई पुजा पाठ गर्नेछन । र रात्रीकालीन बिश्राम पनि आज कल्नामा नै गर्नेछन । त्यसपछि भोली बिहानै उक्त टोली भारतकै गिरिजा स्थान फुलहर प्रस्थान गर्नेछन । धनुषाको कचुरीको मठबाट मिथिला बिहारीजीको डोला र जनकपुरको रत्नसागर स्थित मठबाट रामजानकीको डोलालाई विधिवत रूपमा निकाली १५ दिने मिथिला माध्यमिकी परिक्रमाको सुरुवात हिजैबाट गरिएको छ । परिक्रमाको पहिलो दिन परिक्रमामा सहभागी श्रद्धालुहरु जनकपुरस्थित हनुमान नगरमा रात्रीकालीन विश्राम गरेका थिए । आज रात्रीकालीन कल्नामा विश्राम गरेका साधुसहितको भक्तजनको टोली भोली  गिरिजास्थान, फुलहर हुँदै मठिहानी, जलेश्वर, मडै, धु्रवकुण्ड, कञ्चनवन, पर्वता, सतोषर, औरही, बिशौल हुँदै पुनः कल्ना पुगी १५ औं दिनमा परिक्रमा टोली जनकपुर आउनेछ । त्यसपछि जनकपुरमा अन्तगृह परिक्रमासँगै परिक्रमा समापन हुनेछ । त्यसको भोलिपल्ट जनकपुरमा होली खेल्ने समेत परम्परा रहेको छ ।

मिथिला माध्यमिकी परिक्रमामा नेपाल–भारतका भक्तजन, साधु सन्त र विभिन्न ठाउँका रामजानकीको डोला पनि सहभागी हुन्छन् । परिक्रममा विश्रामस्थलको व्यवस्थापनको जिम्मा बृहतर जनकपुर क्षेत्र विकास परिषद्ले गर्दै आएको थियो । तर, यसपटक बृहत्तरभित्र आफैं विवाद भएकाले व्यवस्थापनका लागि रकम आउने÷नआउने कुनै ठेगान छैन । 

विश्रामस्थलहरूमा स्थानीय संघसंस्थाहरूले श्रद्धालुका लागि निःशुल्क औषधी उपचार शिविर, निःशुल्क खानाको व्यवस्था गरेपनि राज्यपक्ष उदासिन रहेको समाजसेवी अमरचन्द अनिलको गुनासो छ । विश्रामस्थलहरूमा प्रवचनको आयोजनाका साथै मेला पनि लाग्ने गर्दछ । यो परिक्रमा गर्नाले सुख, शान्ति, समृद्धिका साथै मनोकांक्षा पूरा हुने विश्वास छ । नेपाल–भारतका १ सय २७ किलोमिटरको दूरी परिक्रमा टोलीले तय गर्नेछ ।

१५ दिने मिथिला माध्यमिकी परिक्रमा आजबाट धनुषामा शुरु

१४ फागुन, जनकपुरधाम । धनुषाको कचुरीको मठबाट मिथिला बिहारीजीको डोला र जनकपुरको रत्न सागर स्थित मठबाट राम जानकीको डोलालाई बिधिवत रुपमा निकाली आजबाट १५ दिने मिथिला माध्यमिकी परिक्रमाको शुरुवात गरिन्छ ।
आज पहिलो दिन मिथिला बिहारीको डोला र राम जानकीको सँयुक्त डोला जनकपुर स्थित हनुमान नगर पुग्नेछ र रातमा बिश्राम गर्नेछन । तत्पश्चात भोली बिहान उक्त डोला सहितको परिक्रमा भारतको कल्ना प्रस्थान गर्नेछन । त्यहाँ भोली रात्रीकालिन बिश्राम भरी साधुसहितको भक्तजनहरुको टोली पर्सी गिरिजा स्थान फुलहर प्रस्थान गर्नेछन । यसरी मठिहानी, जलेश्वर , मडै, धु्रवकुण्ड, हरिणमरी, पर्वता, सतोषर, बिशौल हुँदै पुनः कल्ना पुगी पुन १५ हौ दिनमा उक्त परिक्रमा जनकपुर आउनेछन । त्यसपछि अन्तगृह परिक्रमा जनकपुरमा गरी परिक्रमाको समापन हुनेछ । त्यसको भोलीपल्ट तराईमा होली खेल्ने समेत परम्परा रही आएको छ । मिथिला माध्यिीमीकी परिक्रमामा नेपाल भारतका लाखौ श्रद्धालु भक्तजन , साधु सन्त र बिभिन्न ठाउँका राम जानकीको डोलाहरु पनि सहभागी हुन्छन । यसरी प्रत्येक बिश्राम स्थलमा बृहतर जनकपुर क्षेत्र परिषद तथा बिभिन्न स्थानिय सँघ सँस्थाद्धारा श्रद्धालुहरुका लागि निःशुल्क शिविरहरुको पनि आयोजना गरिएको हुन्छ । त्यस्तै, निःशुल्क खाना र आवासको पनि व्यबस्था गरिएको हुन्छ । बिश्रामस्थलहरुमा रामलीलाको पनि आयोजना हुन्छ भने मेला पनि लाग्ने गर्दछ । मेला हेर्न छिमेकी गाउँहरुबाट स्थानीहरुको निकै भिड लाग्ने गर्दछ । यो परिक्रमा गर्नाले सुख, शान्ति, समृद्धिका साथै बिभिन्न किसिमका मनोकाँक्षा पुर्ण हुने बिश्वास गरिन्छ । साथै यस अवधिका भक्तजनहरुले माछा, मासु, लसुन, प्याज जस्ता वस्तुहरु खानका लागि वार्ने गर्दछन । नेपाल भारत गरी कुल १२७ किलोमिटरको दुरी परिक्रमामा सहभागी श्रद्धालुहरुले तय गर्नुपर्दछ ।

मिथिलाको बहुचर्चित माध्यमिकी परिक्रमा सुरु

१४ फागुन । मिथिलाको बहुचर्चित माध्यमिकी परिक्रमा आजबाट सुरु भएको छ । धनुषास्थित कचुरीको मिथिला विहारी कुटीबाट मिथिला विहारी तथा जनकपुरस्थित अग्नि कुण्डका किशोरी जीको डोलासाथ धार्मिक झाँकी र भजनकर्ीतनसहित सीमावर्ती भारतीय गाउँ कलानेश्वरबाट आज सो परिक्रमा सुरु भएको हो ।

सो डोला भारत फुलहरको गिर्जास्थान हुँदै तेस्रो दिन मङ्गलबार महोत्तरीको मटिहानी आइपुग्ने छ ।  सो परिक्रमामा सहभागीहरू क्रमशः जलेश्वर, मडै, धु्रवकुण्ड, कन्चनवन, पर्वता, धनुषाधाम, औरही, विशौल हुँदै पुनः कलानेश्वर पुगी फागुन पूणिर्माका दिन जनकपुर फर्किन्छन् । परिक्रमामा सहभागी हुनेहरूको सुविधाका लागि वृहत्तर जनकपुर क्षेत्र विकास परिषद्ले पन्ध्रवटै विश्रामस्थलमा विजुली, खानेपानीलगायतको व्यवस्था मिलाएको छ ।

नेपाल भारत दुवै मुलुकको धार्मिक, सांस्कृतिक एवम् पारम्परिक सद्भावको प्रतीक बनेको परिक्रमा यात्राको नेपालमा १३ तथा भारतमा दर्ुइ गरी १५ विश्रामस्थल छन् । मिथिला महात्म्यमा यी विश्रामस्थलका पौराणिक एवम् धार्मिक महत्वबारे छुट्टाछुट्टै प्रकाश पारिएकाले यी स्थलप्रति भक्तजनमा अटुट आस्था रहेको पाइन्छ ।

मिथिला महात्म्यअनुसार १८ आँै शताब्दीदेखि यो धर्म यात्रालाई माध्यमिकी परिक्रमाका रुपमा मनाइँदै आएको हो । यस यात्राका सहयात्रीले नेपालका १०७ एवम् भारतका २६ गरी १३३ किलोमिटर भूमिमा पैदलयात्रा तय गर्ने परम्परा रहेको छ । परिक्रमामा नेपाललगायत भारतको अयोध्या, मथुरा, हरिद्वार, दरभङ्गा, सीतामढी, बैजनाथधामलगायतका साधुसन्त, महन्थ र र्सवसाधारणको उल्लेख्य रुपमा सहभागिता रहेको छ ।

फाल्गुन शुक्ल प्रतिपदाको शुभसाइतबाट प्रारम्भ हुने यो धर्मयात्रा १५ दिनभित्र जनकपुर पुगी होली खेलेर फागु पूणिर्मामा समापन गरिने परम्परा छ । सो परिक्रमामा सहभागी हुनाले मन, वचन र कर्मद्वारा भएका पाप नष्ट भएर मनोकामना पूरा हुने धार्मिक मान्यता रहेको छ ।मिथिला महात्म्यअनुसार अठारौं सताब्दीदेखि माध्यमिकी परिक्रमा मनाइँदै आएको र यस धर्मयात्राका सहयात्रीहरू राति भजनकर्ीतन गरी १५ दिन बिताउने गर्दछन् ।

विश्वकै र्सवाधिक लामो समयसम्म चल्ने यस परिक्रमाका यात्रुहरू भारतको कलना, फुलहर, महोत्तरीको मटिहानी, जलेश्वर, मडै, ध्रुवकुण्ड, कञ्चनवन हुँदैै धनुषाको पर्वता धनुषाधाम, सतोषर र औरहीमा एक एक रात विश्राम गरी पूणिर्माको अघिल्लो रात जनकपुर आइपुग्छन् । पूणिर्माको बिहान जनकपुरको अन्तगृह परिक्रमा गरी होली खेली १५ दिवसीय यो यात्रा सम्पन्न गरिन्छ ।

परिक्रममा सहभागी हुनेहरूलाई सुख, समृद्धि, मानसिक शान्ति तथा चारधामको दर्शन गरे बराबरको फल प्राप्ति हुने विश्वास रहेको छ ।
प्राचिन मिथिलाको राजधानी जनकपुरको चारै कुनामा निमार्ण्र्ाारिएका कल्याणेश्वर , जलेश्वर , क्षिरेश्वर र सप्तेश्वर शिवालयलाई आधार मानि यो परिक्रमा यात्रा सुरु गरिएको हो ।